DESIGN THINKING

Wpis ten ma na celu wyjaśnić pojęcie design thinking (myślenie projektowe) oraz przybliżyć proces projektowy z nim związany.  

Najtrafniejszą w mojej ocenie definicję design thinking skonstruował Tim Brown, CEO firmy IDEO. Brzmi ona następująco:

“Design thinking is a human-centered approach to innovation that draws from the designer’s toolkit to integrate the needs of people, the possibilities of technology, and the requirements for business success.”

Warto zauważyć, że Brown poza dość oczywistą uwagą – o tym, że mamy do czynienia z podejściem zorientowanym na spełnianie potrzeb – podkreśla, iż efekty, czyli propozycje rozwiązań wypracowane metodą design thinking, powinny być nie tylko innowacyjne, ale też wykonalne technologicznie i opłacalne biznesowo.
Należy również pamiętać, iż design thinking to metoda poszukiwania rozwiązań dedykowana nie tylko projektantom. Owszem, czerpie ona z określonych sposobów pracy, ale – co jest kluczowe dla powodzenia stosowania design thinking – ma ona pokazać pewien sposób myślenia, ustrukturyzować działania wokół rozwiązywania problemu. O procesie tym można zatem myśleć jak o sposobie pracy projektanta, przeniesionym na inne obszary.
Dodam też, że cały proces będzie tym bardziej wartościowy, im bardziej zróżnicowaną grupę osób do niego zaangażujemy. Dzięki temu unikniemy projektowania rozwiązań pod jeden, określony mindset, będziemy musieli zmierzyć się z krytyką i wielością spojrzeń na określony temat.

ETAPY DESIGN THINKING

Design Thinking składa się z pięciu podstawowych etapów. Każdy z nich jest obowiązkowy, jednak cały proces jest iteracyjny, a nie liniowy. Oznacza to, że jeśli zajdzie taka potrzeba, możemy wracać do poszczególnych kroków i powtarzać je, aż otrzymamy zadowalające nas rozwiązanie.
Etapy te wyglądają następująco:

źródło: Stanford d.school Design Thinking

1.) Empatia

Pierwszy etap to rozpoznanie i zrozumienie potrzeb użytkownika (również tych ukrytych), jego motywów działań, sposobów podejmowania określonych decyzji. Upraszczając: musimy dobrze poznać użytkownika / klienta końcowego, dla którego projektujemy (obojętnie, czy będzie to strona internetowa, usługa czy model biznesowy).
Pomocne są tu:

• dane jakościowe (wywiady etnograficzne, obserwacje itd.),

• ilościowe (z rynku lub np. przeprowadzone samodzielnie ankiety),

• case studies,

• narzędzia takie jak mapy empatii oraz customer journey map.

2.) Definiowanie problemu

Po gruntownym przeanalizowaniu danych zebranych w pierwszej fazie, dokonujemy ich syntezy i podsumowania. Następnie definiujemy, co jest najważniejszym problemem użytkowników, który w tym momencie chcemy rozwiązać. Na tym etapie warto uzbroić się w cierpliwość, żeby od razu nie przejść do szukania rozwiązań (i prezentowania swoich pomysłów!). Dobrze postawione pytanie, właściwie zdefiniowany problem pozwolą znaleźć rozwiązanie faktycznie dopasowane do sytuacji i potrzeb użytkowników. Pamiętajmy, żeby nie myśleć rozwiązaniami, czyli nie tworzyć produktu lub usługi, a następnie szukać dla niej odbiorców, ale zastanowić się, jaki problem realnie chcemy rozwiązać.

3.) Zbieranie pomysłów

Mając właściwie postawiony problem, możemy przejść do szukania rozwiązań. Tutaj najlepiej sprawdzi się proces burzy mózgów. Początkowo skupiamy się na wygenerowaniu jak największej ilości pomysłów, również tych – z naszego punktu widzenia –  niemożliwych lub trudnych do zrealizowania (przykładowo ze względów budżetowych czy technologicznych). Przy zbieraniu pomysłów, nie oceniamy ich, staramy się wymyślać rozwiązania wykraczające poza naszą ekspertyzę (np. od programisty nie oczekujemy wyłącznie rozwiązań skupionych wokół technologii).
Dopiero mając całą pulę pomysłów, przechodzimy do ich omawiania (zmiany, doprecyzowania itd.) i na koniec do wyboru potencjalnie najlepszego rozwiązania.

4.) Prototypowanie

Mając już jeden, konkretny pomysł, tworzymy jego prototyp. Niekoniecznie trzeba korzystać przy tym z narzędzi dedykowanych do prototypowania (których zwykle używa UX designer). Można również stworzyć storyboard, framework, prosty rysunek pokazujący ścieżkę potencjalnego użytkownika. Ogólnie mówiąc prototypem w procesie design thinking będzie wszystko, co wykracza poza suchy opis naszego proponowanego rozwiązania. Prototyp ma na celu wizualizację pomysłu na tyle, żeby móc pokazać go potencjalnym użytkownikom i przetestować.

5.) Testowanie

Testowanie to ostatni etap w procesie projektowania metodą design thinking. Kluczowe jest, aby pomysł / rozwiązanie, które wypracowaliśmy, zostało przetestowane na realnych użytkownikach w ich środowisku (w którym potencjalny produkt czy usługa będą stosowane). Dopiero po gruntownym przetestowaniu, zakończonym zebraniem pozytywnych opinii, prototyp jest gotowy do wdrożenia. Co jednak jeśli opinie są negatywne? Wtedy powinniśmy cofnąć się do etapu prototypowania i wprowadzić do projektu wymagane poprawki lub – jeśli okaże się, że pomysł jest zupełnie nietrafiony – wrócić do etapu trzeciego, czyli wymyślania rozwiązań. W efekcie testowanie może okazać się żmudne i czasochłonne, jednak pominięcie tego etapu i wdrożenie nieprzetestowanego prototypu może okazać się bardzo kosztowną pomyłką.

Design thinking – PODSUMOWANIE

Metoda design thinking nie zapewni w magiczny sposób innowacyjnych i zawsze trafionych pomysłów. Pomoże ona jednak ustrukturyzować proces szukania rozwiązań dostosowanych do realnych potrzeb użytkowników, zbudowanych w oparciu o wiedzę z rynku (dane zebrane na pierwszym etapie) i ekspertyzę zróżnicowanej grupy osób. Nie jest to też sztywna, zamknięta metoda – możemy dostosowywać ją do naszych potrzeb – uszczegóławiać, wzbogacać o techniki warsztatowe lub rozbudowywać dodając do niej podejście Lean Startup czy Agile. I najważniejsze – proces ten ma ułatwiać pracę, przynosić realne korzyści i nauczyć podejścia skupionego na użytkownikach oraz rozwiązaniach, w kontrze do podejścia zorientowanego wyłącznie na produkcie, jako jedynej wartości, którą oferujemy potencjalnym klientom.
Źródła:
https://dschool.stanford.edu
https://www.ideou.com/pages/design-thinking
https://klosinski.net/design-thinking/
http://designthinking.pl/co-to-jest-design-thinking/
https://medium.com/digital-experience-design/how-to-apply-a-design-thinking-hcd-ux-or-any-creative-process-from-scratch-b8786efbf812
https://medium.com/@geertwlclaes/when-which-design-thinking-lean-design-sprint-agile-a4614fa778b9
https://medium.com/seek-blog/design-thinking-101-what-is-it-part-i-of-ii-c90d653699d1
https://medium.com/seek-blog/design-thinking-101-the-double-diamond-approach-ii-4c0ce62f64c7